Sorumsuzluk Anlaşması
Kusurdan sorumsuzluğa ilişkin bir sözleşme taraflar arasında yapılabilir. Bu durumda bile BK m 221’e göre satıcı satılanı ayıplı olarak devretmekte ağır kusurlu ise, ayıptan sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan her anlaşma kesin olarak hükümsüzdür. Ağır kusur ayıbın gizlenmesi durumlarında ortaya çıkar. Ancak noter satışı yapılırken belgede yazan alıcının kontrol ettim bu haliyle kabul ettim şeklindeki beyanları sorumluluğu kaldırmaz. Noter sözleşmesi kusurlara dair tüm ayrıntıları içermelidir. Yine eksper raporunda yer almayan kusurlar yada yanlış eksik ekspertiz raporu nedeniyle de satıcının sorumluluğu devam eder. Ekspertiz raporunda kusur olarak yer alan bir hususun bilinmeyen diğer sonuçları için de satıcının sorumluluğu devam eder.Araç hasar kayıtları alıcının bilgilendirilmesi için önemlidir ancak alıcının hasar kaydı araştırması yapmak gibi bir sorumluluğu yoktur. Hasarlı aracın tamiri ile ilgili olarak doğru bilgi verilmesi gerekir aksi halde sorumluluk devam eder. Ayrıca sadece bu bilgilerin verilmesi yetmez bu bilgilerin verildiğinin ispatı gerekir. Bu nedenle satıcı tarafından tüm bu ayrıntıların sözleşmeye yazılması önemlidir.
Alıcının neleri bildiği konusunda ispat külfeti satıcıya aittir. Normal şartlarda ve basit bir göz gezdirmeyle anlaşılacak kusurlar haricinde bir kusurun alıcı tarafından bilindiğinin ispatından satıcı sorumludur. Ekspertiz yaptırsaydı, Tramer kaydına baksaydı, diğer detayları araştırsaydı şeklinde bir savunma yapılamaz. Yine aracın değerinin piyasaya göre düşük olmasının da kusuru alıcının bildiği anlamına gelmeyeceği açıktır. Aracın piyasa değerinden düşük fiyata satılmış olması ayıplı olduğu ve bu ayıbın bildirildiği bilindiği anlamına gelmez. Burada önemli olan kusur bildiriminin yapılmış olması ve alıcının bu kusuru bile bile aracı almasıdır. Bunun satıcı tarafından ispati gerekir.
Gözden geçirme ve satıcıya bildirme
BK m 223’e göre alıcı, devraldığı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır. Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal ederse, satılanı kabul etmiş sayılır.Kanunun lafzından açıkça anlaşıldığı üzere noterde sözleşme yapıldıktan sonra makul bir süre içinde alıcı tarafından kontrol yapılarak kusur görülürse satıcıya bildirilmelidir. Bu durumda bile noter satışı ile satıcının kusur sorumluluğunun bitmediği ancak makul süre geçene kadar kusurdan sorumlu olduğu görülmektedir.Ancak, satılanda olağan bir gözden geçirmeyle ortaya çıkarılamayacak bir ayıp bulunması hâlinde, bu hüküm uygulanmaz. Bu tür bir ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa, hemen satıcıya bildirilmelidir bildirilmezse satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş sayılır. Örnek olarak araçtaki kusur alıcı tarafından öğrenilmiş ama uzun süre hareketsiz kalınmış ise satıcının sorumluğunun sona erdiği varsayılabilir. Burada da daha sonra ortaya çıkan kusurlar bakımından mümkün olan en kısa sürede satıcıya bildirim yapılması gerektiği aksi halde durumun kabul edilmiş sayılacağı görülmektedir.
Satıcının ağır kusurunun sonuçları
BK m 225’e göre ağır kusurlu olan satıcı, satılandaki ayıbın kendisine süresinde bildirilmemiş olduğunu ileri sürerek sorumluluktan kısmen de olsa kurtulamaz. Satıcılığı meslek edinmiş kişilerin bilmesi gereken ayıplar bakımından da aynı hüküm geçerlidir.
Alıcının Seçimlik hakları
BK m 227’ye göre satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:
1-Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
2-Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.
3-Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.
4-İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme.
Bunun yanında alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.
Satıcı, alıcıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen vererek ve uğradığı zararın tamamını gidererek seçimlik haklarını kullanmasını önleyebilir. Alıcının, sözleşmeden dönme hakkını kullanması hâlinde, durum bunu haklı göstermiyorsa hâkim, satılanın onarılmasına veya satış bedelinin indirilmesine karar verebilir. Satılanın değerindeki eksiklik satış bedeline çok yakın ise alıcı, ancak sözleşmeden dönme veya satılanın ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini isteme haklarından birini kullanabilir.