Kuruma başvuru şartı: 11.09.2014 tarihinde yapılan değişiklik ile 5510 sayılı Kanun ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan davalarda, dava açılmadan önce Kuruma başvuru zorunlu hale getirilmiştir. Hizmet süresinin başlangıcının tespiti davası açılmadan önce kuruma başvuru yapmak zorunludur. Ancak kuruma başvuru yapılmadan açılan davalarda dava şartı eksikliği nedeniyle davanın hemen reddine karar verilmemesi gerekmektedir. Bu eksiklik tamamlanabilir bir eksiklik olduğu için davacıya bu eksikliği tamamlaması için kesin süre verilmesi ve dava şartı eksikliği tamamlandıktan sonra yargılamaya devam edilmesi gerekmektedir. İşe giriş bildirgesinin veya çalışmayı gösteren yazılı bir belgenin bulunması şartı: Hizmet tespit davası açmak için hak düşürücü süre geçmişse, sigortalılık süresinin başlangıç tarihinin tespiti davasında talep konusu, ilk işe giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına geçmiş olmasına rağmen hizmet bildiriminin bulunmaması nedeniyle bildirgenin üzerindeki tarihin sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi talebini barındırması sebebiyle bu davalarda Kurum kayıtlarına geçmiş bir işe giriş bildirgesinin veya yazılı bir belgenin varlığı şarttır.
Hak düşürücü sürenin geçmemiş olması: Hizmet tespit davalarında tespiti istenilen çalışmanın sona ermesinden itibaren 5 yıllık hak düşürücü süre içinde Hizmet Tespit davasının açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re’sen dikkate alınması gerekmektedir. Sigortalılık başlangıcının tespiti davası niteliği itibariyle Hizmet Tespit davasından farklıdır. Bu davalarda kuruma bildirilmiş yazılı bir belge bulunmaktadır. İşe giriş bildirgesi, kuruma bildirilen maaş bordrosu vs gibi bir belgenin olması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir.
Fiili çalışmanın bulunması: Sigortalılık süresinin başlangıcının tespiti için kuruma yazılı bir belge verilmiş olması gerekli ise de bu durum hizmet süresinin başlangıcının tespiti için tek başına yeterli değildir. Kuruma verilen belgede bildirilen ve tespiti istenilen tarih itibariyle işçinin işyerinde fiili olarak çalışmış olması gerekmektedir. Eğer fiili çalışma yoksa hizmet süresinin başlangıcının tespitine karar verilemez.
TESPİT DAVASINI KİM AÇABİLİR
Sigortalılık süresinin başlangıcının tespiti davalarını işçi açabilir. İşçinin ölümü halinde ise bu davayı ölüm nedeniyle dul ve yetim aylığı bağlanma hakkı bulunan mirasçılar açabilecektir. Hizmet tespit davaları 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sy İş Mahkemeleri Kanunundan önce işverene ve kuruma birlikte yöneltilmek zorunda idi. Ancak bu tarihte yapılan değişiklikle hizmet tespit davalarında davalının işveren olduğu, SGK’nın ise feri müdahil olduğu düzenlenmiştir. Sigortalılık süresinin başlangıcının tespiti davaları ise niteliği gereğince Hizmet Tespit davalarından farklıdır. Bu davalarda fiilen çalışıldığı iddia edilen sürelerin sigortalı çalışma olarak tespiti ve primlerinin ödenmesi talebi bulunmamaktadır. Bu nedenle Yargıtay Sigortalılık Süresinin Başlangıcının Tespiti davalarında işverenin davalı olarak gösterilmesinin zorunlu olmadığı, SGK’nın davalı olarak gösterilmesinin yeterli olacağı yönünde karar vermiştir.
BAŞLANGIÇ TARİHİNİN İSPATI
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası, kamu düzenine ilişkin bir davadır. Bu nedenle resen araştırma ilkesi uygulanır. Davada ispatlanması gereken şey, çalışmanın varlığıdır. Sigortalının çalışmasının varlığı, fiili bir durum olup, her türlü delille ispatlanabilir. İşyeri kayıt ve belgeleri, müfettiş raporları, ücret bordroları, aynı dönemde sigortalı ile birlikte çalışanların tanıklığı, bunların bulunmaması halinde komşu işyerlerinin tespiti ile burada aynı dönemde çalışmış olanlarının tanıklığı, bu davada kanıt olarak değerlendirilir. Kısaca; işçinin işe başladığına ilişkin olarak kuruma yazılı bir belge sunulmasına rağmen sigortalı çalışmasının kuruma bildirilmemesi halinde, işçi veya ölümü halinde kendilerine dul veya yetim aylığı bağlanacak olan mirasçılarının dava açmaları halinde, işe giriş bildirgesi verilen tarihte fiili çalışmanın bulunduğunun tespiti halinde davanın kabulüne karar verilmesi gerekmektedir. Bu dava her türlü delille ispat edilebilir. Kuruma yazılı bir belge verilmesi nedeniyle bu davada hak düşürücü süre işlemeyecektir.