Kentleşmenin doğası gereği yaşam stillerindeki değişime de bağlı olarak son 20-30 yılda pek çok yeni kavramla tanıştık. Bu kavramlardan bir tanesi de ‘Alışveriş Merkezi’ ya da daha yaygın kullanılan kısaltmasıyla ifade etmek gerekirse AVM’ler.
Bildiğim kadarıyla 2017 itibariyle ülkemizde 22 il dışında AVM olmayan şehir kalmamış durumda. Toplam AVM sayısı ise 400’e yaklaşmış durumda. Antalya’da an itibariyle AVM sayısı kaça ulaştı emin değilim ancak halen inşaatına devam eden AVM projeleri hepimizin malumu.
Baştan ifade etmekte fayda var, bir şehir büyüdükçe AVM sayısının da artış göstermesi normal. Şehir planlaması doğru yapıldığı sürece hangi bölgede kaç tane ve ne büyüklükte cami, park, pazar alanı ve alışveriş merkezi gibi ihtiyaç duyulacağı zaten önceden öngörülebilir.
O yüzden de, “Antalya’nın yeni bir AVM’ye ihtiyacı var mı? AVM’ler esnafa zarar veriyor mu? AVM’ler kent ekonomisine faydalı mı yoksa zararlı mı?” gibi sorulara bilimsel verilere dayanmadan verilecek her cevap eksik kalacaktır.
Bununla birlikte, bir akademisyen olarak elimde yeterli miktarda veri olmadan bu konularda objektif bir değerlendirme yapmam mümkün olmasa da gözleme dayalı olarak bazı yorumlar yapmakta sakınca görmüyorum.
Öncelikle kentte bulunan AVM’lere baktığınızda, konumlarına bağlı olarak farklı yoğunluk düzeyinde olsa da bir şekilde cazibe merkezi haline geldiklerini görebilirsiniz. İster vakit geçirme, isterse alışveriş amacıyla olsun AVM’leri dolduran insanları yok saymak olaya baştan önyargıyla yaklaşıyor olduğunuzu gösterir. Çekim gücüne sahip olan bu merkezlerin tüketiciyi müşteriye dönüştürebilme sıkıntıları ise pazarlama biliminin ilgi alanına giriyor.
Türkiye’nin hangi şehrinde olursa olsun, AVM tasarımları farklı olmakla birlikte içlerinde bulunan mağazalar genelde aynıdır. Tematik AVM’ler hariç diğer tüm AVM’lerde rastlayacağınız bu mağazaların kent merkezlerinde bulunan ‘Açık Hava AVM’leri’ olarak adlandırılan caddelerde de şubeleri bulunduğunu biliyoruz.
Antalya’da ‘Açık Hava AVM’si’ olabilme niteliklerine sahip çok sayıda cadde mevcut. Bu caddelerin önemli bir kısmı Büyükşehir Belediyesi tarafından yeniden düzenlenerek cazibe merkezi haline getirildi ve getirilmeye devam ediyor. O bağlamda düşünüldüğünde, küçük esnafın yakındığı çok mağazalı işletmeler aslında ‘Açık Hava AVM’lerine de müşteri çeken birer unsur durumundalar.
O yüzden de, kentte faaliyet gösteren gerek büyük, gerekse küçük esnaf niteliğindeki tüm mağazalar sağlamış oldukları istihdam başta olmak üzere pek çok şekillerde kente ekonomik değer sağlayan birimler olarak düşünülmeli ve rekabet koşullarında stratejik hedefleri olan işletmelerin daima bir adım önde olacağı unutulmamalı…