Toplulukta konuşma, sosyal ortamlarda kendini ifade edebilme gibi konularda çekingenlik sık görülen bir durumdur. Bunların büyük bir kısmı hastalık kapsamında değildir. Hatta bir işe başlamadan önce “yapamazsam rezil olur muyum?” düşüncesi kişiyi motive eder ve daha iyi hazırlanmasına yardımcı olur. Sözlüye hiç çalışmamış bir öğrencinin sınıfta adının çağrılmasından korkması doğaldır.
Sosyal fobi demek için ise kişide korkunun yanı sıra kaçınma davranışlarının olması gerekmektedir. Ya da kişi kaçmıyorsa, bu duruma katlanmaya kendisini zorluyorsa; büyük bir sıkıntı yaşar. Kişi korkularının aşırı ya da anlamsız olduğunu bilir.
SOSYAL FOBININ BELIRTILERI NELERDIR?
Korkulan durumla karşılaşıldığında bedensel belirtiler ortaya çıkar.
• yüz kızarması, terleme, ağız kuruluğu,
• çarpıntı, nefes kesilmesi, nefes darlığı,
• mide barsak sisteminde rahatsızlık, ishal
• kas gerginliği, titreme ...
Bu sırada aklından geçen düşünceler “güçsüzüm, yetersizim, çirkinim, beğenilmiyorum, sevilmeye layIk değilim, hata yapmamalıyım, mükemmel olmalıyım, kaygılıi olduğumu belli etmemeliyim, rahat davranmallıyım, kusursuz görünmeliyim, herkesin beğenisini kazanmalıyım” şeklindedir.
Bu düşünceler sonrasında oluşan kaçınma belirtileri ise korkulan ortama girmeme, korkulan ortamı terk etme, göz temasından kaçınma, ilgisiz şeyler düşünme şeklinde olabilir.
LIEBOWITZ SOSYAL FOBI ÖLÇEĞI’NDE BELIRLENEN SOSYAL DURUMLAR :
• Toplum içinde telefonla görüşme
• Küçük bir grup etkinliğinde yer alma
• Toplum içinde yemek yeme
• Toplum içinde bir şeyler içme
• Yetkili biri ile konuşma
• Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
• Partiye/ eğlenceye gitme
• Başkaları tarafından izlenirken çalışma
• Başkaları tarafından izlenirken yazma
• Çok iyi tanımadığı biriyle telefonda görüşme
• Çok iyi tanımadığı biriyle yüz yüze konuşma
• Yabancılarla karşılaşma
• Genel tuvaletleri kullanma
• Birilerinin oturduğu odaya girme
• İlgi odağı olma
• Bir toplantıda hazırlıksız konuşma yapma
• Yetenek, yeti veya bilgi testine tabi tutulma
• İyi tanımadığı birine onaylanmadığını veya aynı düşüncede olmadığını ifade etme
• Çok iyi tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
• Önceden hazırlanmış bir raporu bir gruba sözel olarak sunma
• Romantik veya cinsel ilişki amacıyla birini tavlamaya çalışma
• Alınan bir malı parasını geri almak üzere iade etme
• Parti / davet verme
• Israrlı bir satıcıya karşı koyma