Bolu Kartalkaya’da çıkan yangında 78 kişinin ölümü ile ilgili olarak kimse sorumluluk kabul etmemekte başka kişi ve kuruluşları suçlamakta. Ayrıca bu yangın olayının tüm yönleriyle idari ve cezai tahkikatın sağlıklı yürütülmesi de önem arz etmekte.
İşin hukuksal boyutuna yani sorumluluğun kimde olduğunu, dolayısıyla büyük bir can kaybının ceza ve tazmin sorumluluğu eldeki ve kamuoyuna yansıyan bilgilere göre gözden geçirmek gerekir.
Otelin Turizm Bakanlığından turizm işletme belgesine sahip olduğu anlaşılmakta. Otel merkez ve ilçe belediyelerin sınırları ve mücavir alanı dışında. Bolu İl Özel İdaresi sınırları içinde olduğundan Valilik denetim yetkisi içinde.
Olaydan sonra neden o bölgede İtfaiye teşkilatının olmadığı sorgulandı. Belediye mevzuata göre her il ve ilçe belediyelerinde itfaiye teşkilatı kurulması zorunlu. Ancak İl Özel İdaresi Kanunu, il özel idareleri için itfaiye teşkilatı kurma zorunluluğu öngörmemiş. Bu hükümlerle orada niye İtfaiye teşkilatının olmadığı açığa kavuşmuş olacaktır.
Turizm işletme belgesi verilen otelin imar yetkileri ve ruhsat yetkileri, Turizm Bakanlığında. Önceden alınmış turizm işletme belgesi “işyeri açma ruhsatı” yerine geçse de bu işletmelerin 30.04.2024 tarihine kadar yangına uygunluk belgesi alması gerekiyor. Bu tarihe kadar bu belge alınmadıysa Turizm Bakanlığınca turizm işletme belgesinin iptali mevzuata göre zorunludur. (Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik, Geçici m.1/3).
Olayda ki Otel İşletmesinin İtfaiyeye müracaat ederek eksiklerin tespiti ve yangın açısından yeterlilik istemesi, yapılan itfaiye denetiminde geçerlilik ve yeterlilik alamaması üzerine dilekçesini iptal etmesi bundan kaynaklıdır.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, hem tüm binalarda yangın önlemlerinin nasıl alınacağının, plan, proje, ruhsat aşamalarında yangın işinin nasıl düzenleneceğinin hem bunların denetiminin nasıl yapılacağının hem de yangın esnasında kurtarma ve söndürmenin nasıl yapılacağını düzenliyor. Yönetmelik ve İtfaiyenin tespitlerine göre bu otelin işletmeye açık olmaması gerekir.
Yönetmeliğe göre, “bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından; Yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler, kusurlarına göre sorumludur.” (Madde 6/1). “Yapı ruhsatı vermeye yetkili merciler; yangın söndürme, algılama ve tahliye projelerinin ve uygulamalarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.” (Madde 6/5).
Turizm işletme belgeli işletmelerde imar ruhsat yetkileri de Turizm Bakanlığına geçtiği sorumlu idare Turizm Bakanlığı olması gerekir.
Otel işletmesi Yangına uygunluk belgesi almadıysa kaçak bir işletme konumundadır.
Turizmle uğraşan, otel ve işletmelerle ticari ilişki içinde bulunan kişilerin aynı sektörde düzenleyici ve denetleyici mercide yetkili kılınması etik değildir. Hem denetleyen hem de denetlenen olmak kabul edilemez. Esasen devlet anlayışında bu görevin yetkili kişi tarafından kabul edilmemesi gerekir. Buna rağmen görev kabul edilmişse, böyle vahim olaylarda soruşturmanın selameti ve soruşturmanın düzgün yapılmadığına yönelik istifham ve şüphelerin oluşmaması için soruşturma tamamlanıncaya kadar re’sen ya da atama merci tarafından görevden el çektirilmesi yerinde olacaktır. Bu tür uygulamalar hukuku, tarafsızlığı ve adaleti ön plana alan hukuk devletlerinin vazgeçilmez uygulamalarıdır.
ÖLEN VE YARALANANLARIN
HAKLARINA GENEL BAKIŞ
Otel yangınında maalesef birçok kişi vefat etmiş ve yaralanmıştır. Ölenlerin yakınlarının ve yaralananların maddi ve manevi tazminat hakları bulunmaktadır.
Şöyle ki;
En önemli hakları ise maddi tazminattır. Maddi tazminatın kapsamı çok geniştir.
1. Yangında zayi ve hasar gören malların bedeli istenebilir. Örneğin arabası, çantası, bavulu, kasada, çantada bulunan paraları vs yanmış ise bunları talep edebilirler. Her türlü tamir ve onarım giderleri de talep edilebilir.
2. Ölen kişinin bakmakla yükümlü olduğu çocukları, eşi, anne ve babası destekten yoksun kaldıkları için ölen kişi yaşamış olsaydı ne kadar destek sağlayacak idiyse o miktarda bedeli destekten yoksun kalma tazminatı olarak talep ve dava edebilirler.
3. Yaralanan kişilerin her türlü bakım ve tedavi giderleri talep ve dava edilebilir. Yaralanma süresince çalışamamaktan kaynaklı geçici iş göremezlik ve sürekli iş göremezlik durumlarından dolayı da tazminat talep edebilirler. Ayrıca sürekli bir maluliyet ve bakıcı ihtiyacı söz konusu ise bakıcı giderleri de talep ve dava edilebilir.
4. Yangında otele ödenen ücret geri istenebilir. Ulaşım yol giderleri de ayrıca talep edilebilir.
5. Cenaze giderlerinin bu kapsamda istenmesi mümkündür.
Manevi Tazminat yönünden ise, Yangında ölen kişilerin yakınları ve yaralananların kendi ve yakınları için manevi tazminat hakları vardır.
Manevi tazminat miktarı yakınlık dercesine göre değişmekte olup mahkemenin takdirindedir.
