Yaşlı bakıcısı olarak çalışanların sorunları, toplumda çok az, hatta aslında hiç tartışılmayan konulardandır. Çoğumuz insanın insana bakımını “normal” karşılıyoruz ve “parasını verdim, baksın” düşüncesinden hareket ediyoruz. Ama bakım hizmeti alanlar ve bakım hizmeti verenler robot değillerdir. Onların insan oldukları unutulmamalıdır. Her ne kadar bu görüşe çoğunluk katılacaksa da, aslında çoğumuz bakım alan yaşlıyı düşünüyoruz, ama düşüncelerimizden yaşlı bakıcısını farkında olmadan dışlıyoruz. Evlerde yüzbinlerce kişi yaşlısına, kurumlarda ise binlerce profesyonel başkasının yaşlısına bakım hizmeti veriyor. Eğer onlar bakım hizmeti sunmasa, o zaman yaşlılara kim bakacak, diye sorduğumuzda, yaşlı bakıcısının sorunlarının göz ardı edilemeyeceği hemen anlaşılmaktadır. Yaşlılara bakım hizmeti sunanların güçlü bir lobisi olmadığı için onların sorunları kamuoyuna yansımıyor. Bu yüzden bu sorunların en azından biz Gerontologlar tarafından dile getirilmesi kaçınılmaz bir ödev olarak ortaya çıkıyor.
Evde veya kurumda yaşlı bakımı görevini üstlenen kişilerde sık görülen fiziksel sorunlar şunlardır:
• Yatalak yaşlıları kaldırmak, taşımak ve çevirmek gerekmektedir. Bunlar yaşlı bakıcısının omurgasını güçlü bir şekilde etkilemekte ve baskı altına almaktadır.
• Yaşlı bakıcısının bulaşıcı hastalıklara yakalanma riski, özellikle kurumsal bakım alanında çalışan bakıcılarda diğer vatandaşlara nazaran daha yüksektir. Çünkü yaşlılardan, yaşlı yakınlarından ve meslektaşlarından bulaşıcı hastalık kapma ihtimallerinin dikkate alınması gerekmektedir.
• Yaşlı bakımında kullanılan ilaçlar, eldivenler, dezenfeksiyon ürünleri, bunlarla sık sık temas eden yaşlı bakıcılarında alerjilerin ortaya çıkması olasılığını yükseltmektedir.
• Yaşlı bakımında “mesai saati” diye bir şey yoktur. Çünkü yaşlının 24 saat bakıma ihtiyacı vardır. Bu yüzden gece-gündüz bakım hizmeti vermek durumuyla karşı karşıya kalınmaktadır. Bu da bakım hizmeti sunan kişinin organizmasının yıpranmasına yol açmaktadır.
Bedensel baskıların yanı sıra yaşlı bakıcısı olarak kurumlarda çalışan veya kendi yaşlısına evde bakan kişilerde psiko-sosyal sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Bunlar arasında başlıca sorunlar şunlardır:
• Kurumsal bakım alanında hizmeti veren yaşlı bakıcıları her gün hastalık, acı ve ölüm ile temas halinde olmaları nedeniyle, onlardan bu güçlü ve sert taleplere cevap verebilme yetenekleri beklenmektedir.
• Her gün bakım hizmetinden kaynaklanan yakın temasa, aynı zamanda tiksinti ve utanma duyguları refakat etmektedir. Böylece yaşlı bakıcısı güçlü bir baskı altına girmektedir.
• Kurumun giderlerinin azaltılması gerekçelerinden kaynaklı zaman ve eleman kıtlığı, bütünsel aktifleştirici bakım hizmetlerini genellikle imkânsız hale getirmektedir.
• Profesyonel bakıcı birçok sosyal rolü yerine getirmek zorunda kalmaktadır. Bakıma muhtaç yaşlının temsilcisi, meslektaş, maaşlı çalışan gibi rolleri aynı anda oynamak zorunda kalmaktadır. Böyle bir durumda herkesi memnun edebilmesi mümkün değildir. Bunun sonucunda ortaya çatışmalar çıkmaktadır.
Aktarılan özet bilgilerden görüldüğü gibi yaşlı bakıcısı (profesyonel veya amatör) görevini üstlenmek bedensel ve psiko-sosyal sorunlarla mücadele etmek anlamına gelmektedir. Sadece yaşlıların bakıma değil, aynı zamanda bakıcıların da bakıma ihtiyaçları dikkate alınmalıdır.