Bakmak görmekle eşdeğer değil! Pekala hangisi önemli?
Kuşkusuz her ikisi de farklı açılardan önemli, lakin bakmak nicelse, görmek niteldir. Görmek aynı zamanda niteli nicelleştirmektir de ve verileri ölçülebilir kılarak veri yığınından anlamı yakalamak ve bunun için sentez yaparak kavramsallaştırmaktır. Bunu insan yaradılışının getirdiği bir üstünlük olarak sürekli ve her an yaparken, makine kendisini kodlayanın öngördüğü doğrultuda ve nitelikte gerçekleştirebiliyor.
Optik okuyucular, kameralar hayatımıza gireli az zaman olmadıysa da hızla yaygınlaşmaya başlayalı on-on beş yıl kadar oldu. Fotoğraf makineleri, kameralar insanın görme duyusundaki çalışma sistemi esas alınarak geliştirilmişti, bugünse artık ışık, ses, koku, sıcaklık ve hareket gibi her özellik veya bunların bileşimi duyargalarla (sensör) algılanıp sayısallaştırılarak veri haline dönüştürülüyor ve karar mekanizmasında kullanılabilir enformasyon haline getirilebiliyor.
O halde kısaca ifade etmek gerekirse; her objektif insan gözü gibi bakar ama insan gibi verileri çok boyutlu olarak sentezleyerek değerlendirmez, dolayısıyla görmez. Makine gördüğü her neyse onu tanımlandığı ölçüde sayısallaştırır ve anlamlaştırılarak ne olduğu hakkında karar oluşturarak veriyi depolar. Dolayısıyla mekanik ve duygusu olmayan makineler oluşturulan algoritma gereğince ve yüklenen yazılımla, o alanda doğru veri türetebilir ve türetilen enformasyon etkili ve yetkin bir araç olarak kullanıcısına fayda sağlayacak bilgi haline dönüşebilir.
O halde görmek bakmanın tamamlayıcısıdır, ama her bakanın da görmediğini, görse de anlamlaştıramayabileceğini dikkate almak gerekir.
Buna göre; ister makine isterse insan olsun, bakmayı görmeye dönüştürmek için bilinçli bir farkındalığa sahip olmak veya bunun kodlanmış olması gerekir. Bu durumda görmek için; yani doğru veri elde etmek, bunlara doğru anlamlar yüklemek ve bunları karar sürecinde etkili şekilde kullanmak için aşağıda sıralanan konuları önemsemek ve üzerinde önemle gerekir.
- Bilgi sahibi ve yetkin olmak
- Kendini doğru konumlandırmak
- Farklı noktalardan konuya bakmak
- Yatay ve dikey olarak yer değiştirmek
- Merak etmek
- Hevesli olmak
- Araştırıcı ruhu taşımak
- Algıları açık tutmak
- Metodolojiye sahip olmak
- İlkeli olmak
- Rasyonel olmak
- Objektif olmak
- Esnek olmak
- Projeksiyon yapmak
- Doğru sistematiği yakalamak üzere arayışta olmak
- Nicelin veri, nitelin değer olduğunu kavramak
- Bakmanın görmekle bütüne ulaştırdığına inanmak.