Enflasyon her ne kadar farklı kavramlarla açıklansa da ne kadar farklı anlamlar yüklenerek paylaşılsa da belirli bir dönem zarfında fiyatlar genel seviyesindeki artışı göstermektedir. Merkez Bankasıise“enflasyon; fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir şekilde artışı ifade eden bir durumdur.” şeklinde açıklamaktadır. Başka bir ifadeyle; enflasyon piyasada dolaşımda bulunan para ile satın alınabilir mal ve hizmetlerin gerçek parasal değeri arasındaki farkı ifade etmektedir. Güncel hayatta ise kısaca enflasyon “hayat pahalılığı” olarak kullanılmaktadır.
Herkesin ve her kesimin enflasyonu farklıdır!
Her ülke,bireylerin gelir kaynakları ve gelir düzeyleri ile hayatın akışı içerisinde ihtiyaç duydukları ve talep ettikleri mal ve hizmetlerin toplam bütçeleri içerisinde aldığı payı dikkate alarak; belirli bir mal ve hizmet grubunu esas alarak bir sepet içerisine koyar. Bubir bakıma alışveriş sepeti gibidir ve sepetin içinde yer alan ürünler (mal ve hizmet) ve ürünleriağırlıkları değiştikçe güncellenir.
Örneğin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyon düzeyini saptamak üzere fiyatlarını takip ettiği ürünlerin yer aldığı listede her yıl güncelleme yapıyor. Listedeki güncellemeler her yıl aralık ayında yapılıyor ve payı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, ağırlığı azalan ürünler ise doğal olarak listeden çıkarıyor. Buna göre son olarak81 ile bağlı 225 ilçedeki 27 bin 261 iş yeri ve 4274 konuttan,409 madde ve 904 madde çeşidi için her ay fiyat verisi toplanmış ve bunlar işleme tabi tutularak enflasyon oranları Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) değeri olarak açıklanıyor.
Her ailenin kendine özel enflasyonu vardır!
Enflasyon farklı kavramlarla açıklansa vefarklı amaçlarla yorumlara konu edilse de, konu satın alma gücüyle ilişkilidir ve birey ya da ailenin bizzat hissettiği hayat pahalılığıyla ilgilidir. Eğer etki olumsuzsa yani bir önceki ay ya da yılda elde ettiği gelirle, bir sonraki ayda ya da yılda aynı ürünleri satın almayacak bir durum söz konusuysa enflasyon hayatı olumsuz etkilemektedir, yani hayat pahalılığı söz konusudur. Dolayısıyla enflasyon; bireyi, aile bütçesini ne kadar etkiliyorsa o ölçüde yüksektir ya da düşüktür.
Özetle; piyasaya arz edilen mal ve hizmetlerin genel fiyat düzeyindeki yükseliş ve dolayısıyla satın alma gücünün düşüşü toplumdaki her bireyi, her haneyi ve her sektörü etkilemektedir. Ancak yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı gibi her bireyin ve her bir sektörün belirli aralıklarla açıklanan enflasyon oranından etkilenme düzeyi aynı değildir. Dolayısıyla her birimeşu soruyu sormak gerekir: ”Sizin alışveriş sepetinizde neler var ve bunların fiyatlarındaki değişim nasıldır ve bütçeniz içindeki payı nasıl değişim gösteriyor?”
Kuşkusuz bu sorunun cevabı her bir birimi farklı bir enflasyon oranıyla buluşturacaktır ve bu durum her birimin farklı enflasyon oranıyla karşılaşmasını açıklamaktadır. Sonuç itibariyle; “her bir sektör,her bir tüketici ya da ailenin kendine özel bir enflasyonuvardır!”