Küresel salgın ve takiben Rusya-Ukrayna savaşı AB’nin Yeşil Mutabakat stratejisini bir bakıma ikinci plana itmiş, İstanbul Mutabakatını ise bilinen kısa ifadesiyle “Tahıl Koridoru” konusunu gündemin ilk maddesi yapmıştır. Her ne kadar uzun yıllardır bazı ülkelerde yaşanan yoksulluk ve yoksunluğun ötesinde açlık ve kıtlık sorunu devam ediyor olsa da; konunun insan beslenmesi ve insan yaşamıyla ilgili olması nedeniyle tahıl koridoru konusu çok önemlidir.
Dünya buğday üretimi 750-800 milyon ton kadardır. Rusya ve Ukrayna’nın dünya buğday üretim miktarı ise 120 milyon tonun üzerindedir. Söz konusu iki ülkenin dünya buğday üretiminin %16’sını sağlamasından daha önemlisi, buğday ihracatının yaklaşık 1/3’ünü gerçekleştiriyor olması kayda değerdir. Tabii ihracat yapılan ülkelerin gelişmişlik düzeyi dikkate alındığında konu açlık ve yoksullukla daha ilgili hale geliyor.
Özellikle Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte belirtilen ülkelerin tahıl ihracatında ortaya çıkan engeller; örneğin buğdayın tonu 250-300 dolar iken, Mayıs 2022’de 400-450 dolar seviyesine çıkmıştır.
22 Temmuz 2022 tarihinde Türkiye’nin inisiyatifiyle Rusya ve Ukrayna ile Birleşmiş Milletler’in bir araya gelerek “İstanbul Mutabakatı”nı yani “Tahıl Koridoru Anlaşması”nı imzalamasıyla birlikte; buğdayın ton fiyatı 300 doların altına düşmüştür.
Bu veriler İstanbul Mutabakatı’nın bir yandan dünya buğday fiyatlarında normalleşme yönünde çok önemli işlev gördüğünü kanıtlarken diğer taraftan Türkiye’nin küresel gıda güvenliğine sağlamış olduğu somut katkıyı göstermektedir.