Turizmdeki başarının kalıcılığını korumak ve elde edilen başarının sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik çalışmalar ve arayışlar devam ediyor ve edecek. Türkiye 2023 Turizm Strateji Belgesi ile konu bir takvime ve sistematiğe bağlanırken kitle turizmi yanında alternatif turizm alanlarında gelişme elde etmek üzere, önemli teşvikler ve destekler sunulmaya devam ediyor.
Bu çerçevede dünden bugüne tüm gelişmeleri gözlemlemek yanında alternatif turizmin kırsal kalkınmaya etkisi konusunda ilk bilimsel makalemizi kaleme alalı yaklaşık 20 yıl oldu. Burada ekonomik önemi yanında bir niş alan olarak baharat turizminden bahsetmek istedim. Çünkü dünyadaki örneklerine baktığımızda hakikaten kayda değer bir gelir ve söz konusu alana önemli bir talep söz konusu. Yazımızı rakamlara boğmayacağım ancak 2018 yılında Uluslararası Kırsal Turizm Kongresi ve Kırsal network konularında düzenlenen toplantı ve kongrelere katılarak sunumlar yaptık. Yine geçtiğimiz yıllarda önemli sayıda yurt içi ve dışındaki kırsal turizmle ilgili çalışmalarda yer almak söz konusu oldu.
2016 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen ve Antalya’nın da 25 pilot il arasında olduğu “Itri-Tıbbi Bitkiler ve Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi”nin Temel Eğitim Programına katılmıştım. Bu kapsamda Türkiye’nin hemen her bölgesinden gelen teknik elemanlara yönelik eğitim çalışmamızda kırsal turizmle ilgili olarak baharat turizmi (spice tourism) konusunu anlattığımızda, tıbbi ve baharat bitkilerin sadece gıda ve sağlıkta tedaviye destek amaçlı bir üretim alanı olmadığı konusu belirginleşmiş ve katılımcıların baharat turizmi konusuna ilgilerinin arttığını izlemiştim.
Ülkemizin mevcut toprak ve su kaynakları ile biyoçeşitlilik durumu dikkate alınarak, küresel rekabet gücünü arttırmak, uluslararası piyasaların talep ettiği kalite ve özelliklerde ıtri ve tıbbi bitkiler ile boya bitkileri üretimini sağlamak ve uluslararası pazarda sahip olunan biyolojik çeşitliliği avantaja dönüştürmek için, Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan Tıbbi Bitkiler ile Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi”önemli bir farkındalığa yol açtı. Proje kapsamında farklı illerden gelen tarımla ilgili mühendisler; tıbbi ve aromatik bitkiler yetiştiriciliği, doğadan toplama kuralları, yayım teknikleri ve çiftçi eğitim çalışmaları, gıda mevzuatı, bitkilerin tıbbi amaçlı kullanım ilkeleri, ekonomi ve pazarlama, standart ve belgelendirme gibi temel konularda eğitimler aldılar.
Eğitim programında olmamasına rağmen “Kırsal Alanda Alternatif Geçim Kaynakları ve Kırsal Turizm” başlıklı konferans kapsamında baharat turizmini de ele almamızın, önemli bir alanda yapılabilecekler konusunda katılımcılara ışık tuttuğunu söylemek mümkündür. Tabii konferansımızda; gelişmiş ülkeler dahil olmak üzere pek çok ülkede kırsal turizmin kırsal alanların kalkındırılmasında önemli bir araç olarak kullanıldığını belirterek, kırsal turizmle ilişkili olarak tıbbi ve aromatik bitkilerin de yer aldığı turizm hareketinin dünyada Spice Tourism (Baharat Turizmi) olarak ifade edildiğinden bahsettik ve Türkiye’nin biyolojik zenginlik bakımından dünyada en önde
gelen ülkelerden olduğunu, bu potansiyelin kırsal alanda yaşayan insanımız için önemli geçim kaynağı alternatifleri sunduğunu, turizm sektöründe sürdürülebilir gelişimi sağlamak için deniz, kum, güneş turizmi yanında alternatif turizm olanaklarından da yararlanmak gerektiğini belirttik. Özellikle Tarım Bakanlığının yürütmekte olduğu “Itri-Tıbbi Bitkiler ve Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi” ile aromatik bitki yetiştiriciliğinin ülke genelinde gelişeceği ve bu şekilde kırsal alanda yaşayan insanımıza alternatif geçim kaynağı sunacağından bahisle, söz konusu projenin pilot olarak seçilen 25 il içinde yer alan Antalya’da kırsal turizmin ve baharat turizminin gelişmesi için gerekli ortamın hazırlanmasına yönelik altyapının oluşturulmasına da büyük katkı sağlayacağına olan inancımızı belirtmiştik.
Bugün hala aynı görüşteyiz. Buna göre Türkiye ve Antalya turizmi için kitle turizm dışındaki alanlarda da ve özellikle baharat turizmi gibi konuların bir alternatif turizm çeşidi olarak ele alınması önemli olacaktır. Bu çerçevede Antalya’nın turizmdeki liderliğini sürdürmesinin ötesinde, Antalya Markasına değer yükleyecek, içerik ve derinlik katacak baharat turizmi gibi alanlardaki büyük potansiyeli etkin kullanarak, Türkiye’nin turizm strateji belgesinde yer alan hedeflere ulaşmasına katkı sağlamak söz konusu olacaktır.