Allah Kur’an-ı Kerim de birçok ayette hikmetten bahsederken, bu kelimenin anlamını farklı bakış açılarıyla Kuran tedrisatına uyanlara açıkladığını görüyoruz.
Bu günkü yazımda Kuran’da anlatılan hikmetten nasip dar olan Lokman AS’ ı kendi dilinden ve kendine has üslubuyla kendi ismini taıyan Lokman Suresi 12-19. Ayetlerdeki hikmetli anlatımına kulak verelim.
Hem de bütün gönüllere şifa olsun diye, insanlığın dertlerine deva olsun diye, dünyanın türlü hallerine, nefsin heva ve hevesine kapılmasınlar diye söylenilen nasihat dolu cümlelerle Lokman As’ı dinleyelim.
Ama öncelikle hikmeti biraz daha tanıyalım isterim.
Hikmet; Bazen bilgi, bazen doğruluk, bazen ilim, bazen varlıkların öz anlamı, bazen güzel ve doğru, bazen güzel ahlak, bazen Allah’a itaat, bazen nur, bazen basiret ve tefekkürdür. İşimiz ve halimiz hangisine uyarsa o anlamla karşımıza çıkar hikmet. Rabbimizin yarattığı insana bir lütfudur hikmet.
Ayrıca Allah Resulünün hikmetin başının Allah korkusu olduğunu bildirmesi konuya ayrı bir anlam katmaktadır. (1)
Lokman AS hikmetle ödüllendirilmişti. Hikmet sahibi Lokman AS’ın evlatları özelinde başta bütün gençlik olmak üzere ömürlük nasihatlerini hem bir öğrenci hem bir öğretmen hem de bir baba olarak bizlere aktardığını görüyoruz.
Şükretmen gerek ey Lokman. Bu şükrü sadece kendin için yap ki nankörlerden olmayasın emrini aldı. Şükretmeyenin nankörlerden olacağı bilgisi de kendisine verildi. (2)
“Sevgili oğlum! Allah’a ortak koşma; çünkü O’na ortak koşmak kesinlikle çok büyük bir haksızlıktır.” Dedi ve öğütlerine devam etti. Yavrum, Allah’a kul olup kul kalmanın baş şartı tevhid inancında olmaktır. Yavrum sakın tevhidi bozan şirkten uzak bir hayattan ayrılma diye nasihatine devam etti. (3)
Allah Lokman’a anne babasıyla ilgilenmesi gerektiğini de hatırlatıyor. Ey Lokman, annen seni karnında taşırken güçten ve kuvvetten düştü ama o hiçbir zaman senden vazgeçmedi. İki yıl sana sütünü verdi. Bu büyük bir minnet duyma halidir diye nasihate devam etti. Ey lokman, her işin bir hesabının olacağı günü sakın unutma dedi Allah.
Allah bir ayrıntıyı da Lokman as’a öğretti ve eğer seni bana karşı ortak koşmaya zorlarlarsa işte orası minnetin sınırıdır ve sen sadece bana sonsuz minnet duymalısın diye önemli bir sınırı belirledi. (4)
Lokman AS evladına öğüt verirken hitap tarzını ve cümlesini değiştirerek evladım diye devam ediyordu. Bu sefer konu ahlaklı davranışlar üzerineydi.
‘’ Evlâdım! Yaptığın iyilik veya kötülük hardal tanesi ağırlığında bile olsa, bir kayanın içinde saklı da olsa, göklerin veya yerin herhangi bir noktasında bile bulunsa, Allah onu çıkarıp ahirette karşına getirir. Çünkü Allah her şeyi bütün incelikleriyle bilir, her şeyden hakkıyla haberdardır.” (5) dedi Allah.
‘’Yavrucuğum, namazını özenle kıl. İyi olanı emredip kötüden uzak ol, başına gelenlere ise kararlılıkla sabretmesini öğütlüyordu. (6)
Yavrucuğum “Gurura kapılarak insanlara burun kıvırma, ortalıkta çalım satarak yürüme; unutma ki Allah gurura kapılıp kendini beğenen hiç kimseyi sevmez” dedi Lokman as. (7)
Kıymetli gençler, makalemin son cümlelerinde sizlere sesleniyorum. Zannediyor musunuz ki hep genç kalacaksınız? Hep enerji dolu, güçlü ve kuvvetli mi devam edeceksiniz hayata?
Sevgili gençler, Gençlikte öğrenmek ve eğitim almak çok kolaydır. Lütfen bu ve benzeri nimetleri sakın unutmayın ki sonradan keşke ile başlayan cümleler kuran bedbahtlardan olmayasınız.
