II.Gıyâseddin Keyhusrev Dönemi (1237-1246)
Yapı Kitâbeleri
-
Atabek Armağanşah1 Medresesi Kitâbesi
Eyliyâ Çelebi, Seyâhatnâme’sinde Yivli Minare Camii hakkkında bilgiler verdikten sonra Atabek Armağanşah Medresesi ile alâkâlı şu malumatları kaydetmiştir: “…ve cami’e muttasıl medresenin kapısı üzre tarihi budur el-mülkü lillâhi’l-vâhidi’l-kahhâr …”2 Evliyâ Çelebi’nin açıklamalarından, Atabek Armağanşah Medresesi’nin, Yivli Minare Camii’ne bitişik olduğu anlaşılmaktadır. Yivli Minare Külliyesi’nde yapılacak kazı çalışmalarında, Selçuklu ve Osmanlı dönemine âit pek çok tarihi eser kalıntıları ve mezarların bulunacağı ise kesindir.
Günümüzde de in-situ hâlinde olan kitâbeyi Erten; “Yivlim Minâresi kurbünde bulunan Selçuk Medresesi’nin kapısındaki kitâbe” açıklaması ile3, 1940 yılındaki çalışmasında; “Alâeddin Medrese’si kapısında (Burası şimdi müzedir)” açıklaması ile okumuştur.4 Bu ifâdeden, Yivli Minâre Camii’nin Antalya Müzesi olduğu dönemde, Atabek Armağanşah Medrese’sinin de müzeye bağlı açık hava teşhiri (bahçesi) olarak hizmet verdiği anlaşılmaktadır.
Antalya Müzesi arşivinde kitâbe ile alâkalı; “Medrese Kapısı, Selçuk Mah. Müze Muhiti içinde, h. 637 (m.1238), Atabey II. Gıyasettin Keyhusrev’in kumandanı, kapı yukarısında 0.64 genişlik ve 0.94 yükseklik ve 0.05 derinlikte sivri kemerli bir niş içinde Arapça girift sülüs, 6 satır” açıklamaları kayıtlıdır.5
Kitâbe, 96x55 cm ebatlarında, mermer üzeri Selçuklu celî sülüsü ile yazılmıştır.
Necmi Atik Özel Arşivi
الملك لله وحده
امر بعمارة المدرسة المباركة
فى دولة السلطان الاعظم ظل الله فى
العالم غياث الدنيا و الدين ابو الفتح كيخسرو بن كيقباد
قسيم امير المؤمنين خلد الله سلطانه العبد الضعيف
المحتاج الى رحمة ربه اتابك ارمغانشاه فى سنة سبعة ثلثين ستمائة6
Türkçe okunuşu: el-mülkü lillâhi vahdehu
Emera bi-‘imâreti’l-medreseti’l-mübâreketi
fî devleti’s-Sultâni’l-A’zami zıllullâhi fi
l-‘âlemi Giyâsiüd-dünyâ ve’d-dîni Ebu’l-fethi Keyhusrev bin Keykubâd
kasîmü Emîru’l-mü’minîne halledellâhu sultânehû el-‘abdü’d-da’îfü
el-muhtâcu ilâ rahmeti Rabbihî Atabek Armağanşâh fî seneti seb’ate selâsîne sittemiete.
Türkçe çevirisi: “Mülk tek olan Allah’ındır.
Bu mübârek medresenin yapımını, En Büyük Sultan, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi, dünya ve dînin yardımcısı, Müminlerin Emiri’nin ortağı, Fetih babası Keykubad oğlu Keyhüsrev -Allah onun sultanlığını kalıcı kılsın- devleti zamanında, zayıf kul, Rabbi’nin rahmetine muhtac Atabek Armağanşah’a 637/1239 yılında emretti.”
Kitâbede yer alan اتابك ارمغانشاه (Atabek Armağanşah) kelimeleri, Turfan tarafından اتابك ابن مغانشاد (Atabek ibni Maganşâd) şeklinde okunmuştur.