II. İzzeddin Keykâvus Dönemi (1246-1260)
Yapı Kitâbeleri
-
Karatay Medresesi Kitâbeleri
Erten’in; “Langoronski eserinde, âtideki kitâbe görülüyorsa da aslını bulamadım”1 açıklaması ile eserine 73. kitâbe olarak kaydettiği kitâbe, Karatay Medresesi Kitâbesi’dir.2
Karatay Medresesi’nin iki eyvanından batı bölümünde olanda taş müzeyyen bir mihrap bulunmaktadır. Mihrabın ayna kısmında ise aşağıdaki kitâbe yer almaktadır:
Necmi Atik Özel Arşivi
Necmi Atik Özel Arşivi
انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الاخر و اقام الصلوة و اتى الزكوة و لم يخش الا الله فعسى اولئك ان يكونوا من المهتدين
Türkçe okunuşu: İnnemâ ya’muru mesâcidellâhi men âmene billâhi ve’l-yevmi’l-âhiri ve ikâmi’s-salâte ve âte’z-zekâte ve lem yahşe illallâhe fe-‘asâ ülâike mine’l-mühtedîne
Meal: “Allah'ın mescidlerini, ancak Allah'a ve âhiret gününe îmân eden, namazı hakkıyla edâ eden, zekâtı veren ve Allah'dan başkasından korkmayan kimseler i'mâr eder; işte hidayete erenlerden olmaları umulanlar da onlardır!” (Tevbe suresi, 9/18)
-
Ahi Yusuf Camii Kitâbesi
Ahî Yusuf Camii, Ahi Kızı Mescidi ve Karamolla Makbulağa Mescidi gibi Antalya Kaleiçi’nde Anadolu Selçuklu döneminden günümüze gelebilmiş nâdide târihi eserlerdendir. Kuzey duvarındaki mermer sütunlu, yuvarlak kemerli ve tuğladan inşâ edilmiş kapı ile girişi olan cami 1992 ve 2008 yıllarında onarımdan geçirilmiştir. Bu onarımlar sırasında caminin sivri kemerli pencereleri, kesme taş görüntüsü, kuzey kısmı giriş kapı üstü penceresi gibi Selçuklu mîmâri özellikleri tamamen kaybolmuştur. 1955 yılında eski eserler müfettişi Kemal Turfan tarafından kaleme alınan raporda caminin vasıfları şöyle yazılmıştır: “ Kare planlıdır. Duvarlar moloz ve kesme taş kârgirdir. Kapı ve pencereler ahşap lento üstünde sivri kemerlidir. Batı yanda sivri kemerli geniş bir pencere, yukarıda küçük üç pencere vardır. Saçaklar kornişlidir. Alaturka kiremitli, dört satıhlı, ortası alemli çatı ile örtülüdür. İçi: Köşelerin yukarısı düz pandantifli ve üstü sağır kubbe ile örtülüdür. Mihrap dâirevî kemerli bir niştir. Minber tahtadır ve çürümüştür. Son cemaat mahalli yıkılmıştır. İki granit sütun arasında kesme taş derin kornişli sövesi olan kapı ve sütunla aradaki boşluk tuğla ile doldurulmuş kapı heyeti mücerret halde ayakta durmaktadır”
Erten: “Üst tarafı Âyetü’l-kürsî ve alt tarafı3”açıklamasıyla kaydettiği kitâbe, hâlen Ahî Yusuf Türbesi Haziresi’ndedir, lâkin en alt satırı toprak içerisinde kalmış ve tahrip olmuştur. Kitâbenin bulunduğu taşın üst kısmında Âyetü’l-kürsî yer almaktadır. Kitâbenin, 647/1249 tarihli tamir kitâbesi olması, Ahi Yusuf Camii’nin inşasının daha önce tarihli olduğu ve Ahî Yusuf’un Antalya’ya fetihten hemen sonra şehre yerleştiği izlenimi vermektedir.
Erten, Ahî Yusuf’un kim olduğu ile alakalı bilgiler verirken, Ahi Yusuf Camii Kitâbesi hakkında da:”Ahî Yusuf’un kimlerden olduğu ve târih-i vefâtı malum değilse de ittisâlinde kadîm bir mescidin bulunması ve mescid ile türbe arasında, üzeri âyetü’l-kürsî yazılı ve nihâyetinde “عمر هذا الجامع المبارك فى شهور سنة سبع و اربعين و ستمائة” ibâresinin delâleti vechiyle 647 tarihinin mahkûk bulunması ve bir de türbenin üzerindeki tekye penceresinin korneji Selçuk sisteminde olması Ahî Yusuf hazretlerinin Selçûkilerden olduğu anlaşılıyor” şeklinde malumat vermesinden söz konusu kitâbenin Ahi Yusuf Camii’ne ait olduğu kanaatine varılmaktadır.
Ayrıca, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası’nın, 1 Mart 1340/1924 tarihli, ondördüncü sene 2 (79) no’lu nüshasının 72-73. sayafasında, “Fatih Zamanında Teke İli” başlığı altında; “Kılıççı Yusuf Zâviyesi (Ahî Yusuf Zâviyesi), nâmıyle meşhurdur. Ahî Yusuf Mahallesi’ndedir. Zâviyenin kitâbesi şudur:
عمر هذا الجامع المبارك فى شهور سنة سبع و اربعين و ستمائة
(“’Umira hâze’l-câmi’u’l-mubârekü fî şuhûri seb’a ve erba’îne ve sittemiete”
“Bu mübârek câmi 647 senesinin aylarında îmâr edildi”)” ifâdeleriyle açıklama vardır.
Kitâbe, taş üzeri Selçuklu celî sülüsü ile yazılmıştır.
Necmi Atik Özel Arşivi Necmi Atik Özel Arşivi
عمر هذا الجامع المبا
رك فى شهور سنة سبع
و اربعين و ستمائة4
Türkçe okunuşu: ‘Umira hâza’l-câmi’u’l-mübâ
rekü fî şuhûri senete seb’a
ve erbe’îne ve sittemiete
Türkçe çevirisi: “Bu mübârek cami 647/1249 senesinin aylarında tamir edildi.”