“Antalya Müzesi’nin Garip Envanterleri” başlıklı makâle dizimizin ikincisinde, 1913 ilâ 1920 yılları arasında Osmanlı Devleti döneminde Müze Envanter Defteri’ne kayıtları yapılan Roma ve Bizans dönemine ait 27 tarihi eserin transkribesini yaparak dökümünü vermiştik. Dökümünü yaptığımız bu eserlerin Osmanlıca yazılı Müze Envanter Defteri’ndeki “Evsâf-ı mümeyyezi” yani “Ayırt Edici Özellikleri” başlığı ile verilen açıklamaların transkribesini, makâlenin hacmine uygun olmadığı için veremediğimizi belirmiştik. Okuyucularımızın bu eserlerin ne olduğu ile alâkalı yoğun talepleri üzerine Roma ve Bizans dönemine ait sözkonusu 27 eserden, özellikleri açıklamalanmış olan 13 eseri bölümler halinde makâlelerimize konuk ediyoruz. Özellikler kısmında Osmanlıca ile birlikte bazı ifadelerin Fransızca açıklamalarında yer aldığı görülmektedir.
1. Beyaz Taş/İsindiya-Korkuteli Osman Kalfalar Karyesi/20 Nisan 1330/03 Mayıs 1914
Evsâf-ı Mümeyyezi: Taş pek kadîm ve (bas-relief – alçak kabartma) olup üzerinde üç sıra resim mevcuttur. Birincide sahibinin tufûlet ve askerlik devri ikincide vefatı üçüncüde nâmına hörgüçlü öküzlerin kurban etmek için sevk edildiği tasvîr edilmiştir. Taşın irtifâı 40 cm, arzı 25 cm dir.
- Beyaz Mermer/Kızılkaya Nâhıyesi’nin Karapınar Karyesi/25 Nisan 1336/25 Nisan 1920
Evsâf-ı Mümeyyezi: Rençberlerin pîri olan “Dimitrâ”n (statue – heykel) dir. Taşın irtifâı 48 cm olup yalnız sol kolu kırılmıştır. Altında âtîdeki yazı mevcuttur.
- Âdi Taş/Mechûl/08 Haziran 1336/08 Haziran 1920
Lîsa ve Karyaya ait bir nevi vücutlardan “Kakaosi” süvâri olarak tasvir edilmiştir. Resm bas-relief alçak kabartma olup altında âtîdeki yazı mevcuttur.
- Beyaz Mermer/Antalya Orta Kale/05 Temmuz 1336/5 Temmuz 1920
Ak mermerden mâmul büyük bir (fragment – heykel parçası) olup yalnız harmânî ile dizden yirmi cm. yukarısı mevcuttur. İrtifâı 10 cm, (arzı) 25 cm dir.
- Beyaz Mermer/Antalya:Rızâ Beyzâde Hüseyin Bey Hânesi/ 08 Mayıs 1336/8 Mayıs 1920
Cesim bir heykel (fragment) olup alt ve üst tarafı yok ise de kökündeki arslan büstünün gözleri dağınık saçları mevcuttur. Büstün irtifâı 50 cm. dir.
- Âdi Taş/Antalya: Kale Kapısı Civârı/08 Nisan 1336/08 Nisan 1920
Münakkaş bir kornejdir. Tûlû (Uzunluğu) 48 cm., Arzı (genişliği) 26 cm., irtifâı 20 cm.dir.