Elmalılı ile Diyanet İşleri Reisliği Arasındaki Mektuplaşmalar
Elmalılı’ya, Diyânet İşleri ResiliğiMüessesât-ı DîniyeMüdiriyeti tarafından Müdür MehmedSaid imzalı üç adet mektup gönderilmiştir. Farklı ebatlardaki çizgisiz nohûdî renkli kâğıtlara yazılı mektupların, 24 Mayıs 1932 tarihli olanı hariç diğerlerinin sağ üst köşelerinde Osmanlıca baskılı celî dîvânî hattı ile “Türkiye Cumhuriyeti”, bir alt satırında sülüs hattı ile “Diyanet İşleri Reisliği”, bir alt satırda da rika hattı ile “Müessesât-ı Dîniye Müdüriyeti” ve onun altında rakam bulunmaktadır. Mektuplar rika el yazısı ile yazılmıştır. Elmalılı ise, “Diyânet-i RiyâsetCelîlesine” hitaben, Ahmet Hamdi Akseki’yi taksitlerini almak üzere vekil tayin ettiğini bildiren, 33,5x20,5 cm ebatlarında nohûdî bir kâğıda tarihsiz bir mektup yazmıştır.
Mukâvele sonrası en erken tarihli ilk mektup, mukavelenin ikinci maddesinde yer alan; “Riyâset-i müşârunileyha Hamdi Efendi ile Mehmed Akif Bey’den her birine altışar bin lira tediye edecektir” bedelin, yine mukavelenin üçüncü maddesindeki “biner liranın peşin verilmesi”ne ait bir mektuptur. Söz konusu mektupta peşin ödenecek olan bin liranın defterdarlık veznesine yatırıldığı, kendilerinin veya vekillerinin ödemeyi alabileceği, varsa tercümeye veya tefsire ait olan yazıların gönderilmesinin talep edildiği 22 Kânûn-i Evvel 1341/22 Kasım 1925 tarihli mektup şöyledir:
Türkiye Cumhuriyeti
Diyanet İşleri Reisliği
Müessesât-ı Diniye Müdüriyeti
5290
Bihi
Ulemâdan Elmalılı Hamdi Efendi Hazretlerine
Kur’ân-ı Kerîm’in tercüme ve tefsiri için Diyanet İşleri Riyâset-i Celîlesiyle zât-ı âlileri ve Akif Bey arasında te’âtî edilmiş mukâvelenâme mûcibince peşin verilmesi mukarrer bulunan biner liranın i’tâsı emri bu kerrevürûd etmiş ve meblağ-ı mezbûrunnâmlarınıza tediyesi için muktezâ bordrosu tanzim ve dîvân-ı muhâsebâtça vize edilerek defterdarlık veznesine tevdi’ edilmiş olmakla Akif Bey’in ve yahut vekili ile müştereken bi’l-mürâca’a meblağ-ı mezkûrun ahzı ve yazılmış tercüme ve tefsir var ise irsâli tez zamanda riyâsetmüşârunileyhâdaniş’ârbuyurulmakla bu bâbda ki müsveddelerinin Riyâsete gönderilmek üzere idâre-i ‘âcizeyetevdi’ive bu hususa müta’allikmuhâberât ve irsâlâttaidârenintevsît buyurulması temenni olunur Efendim.
22 Kânûn-i Evvel 1341
Müessesât-ı Diniye Müdürü Mehmed Saîd
İmza
Birinci mektuptan bir ay sonra yine aynı makam ve aynı kişiden 28 Kânûn-i Evvel 1341/ 28 Aralık 1925 tarihinde Diyanet İşleri Riyaseti, 22 Aralık 1925 tarihinde 5290 numaralı tahrîrâtla defterdarlık veznesinden peşin ödenecek bin liranın alınıp alınmadığını, yine varsa tercüme ve tefsire ait yazılanların Diyanet İşleri Riyâseti’ne gönderilmesini talep ettiği bir mektup göndermiştir.
26 Ekim 1925 tarihinde yapılan mukavelenin altıncı maddesinde; “yazılanların Elmalılı’ya, Akif’e ve Diyânet İşleri Reisliği’ne verilmek üzere üçer nüsha halinde tebyizi”, yedinci maddede; “Müsveddelerin tebyiz ve inde’l-iktizâkütübhânelerden bazı eserlerin istinsah ettirilmesi için Elmalılı ve Akif’in emrinde, ücretlerini DiyânetResiliği’nin ödeyeceği iki hattatın istihdam ettirilmesi” maddelerine istinaden Elmalılı ile yapılan görüşmelerde şimdilik bir kâtiple yetinilmesi kararlaştırıldı. Bu görev için, Hattat Mustafa Râkım Unan ve Hattat Hulûsî Efendi’den icâzetli ve dersiâm olan Elmalılı’nın kardeşi Hattat MahmudBedreddin Yazır’ın uygun olduğu, her altmış sahife için yirmi lira ücret mukâbilinde 20 Nisan 1926 tarihi ile görevine başlayabileceği, Müessesât-ı Diniye Müdürü Mehmed Saîd imzalı bir mektupla Elmalılı’ya bildirildi. Söz konusu mektup şöyledir:
Türkiye Cumhuriyeti
Diyanet İşleri Reisliği
Müessesât-ı Diniye Müdüriyeti
66
Bihi
Dersi’âmdan Hamdi Efendi Hazretlerine
Zât-ı âlileriyle Akif Bey tarafından yazılmakta olan tefsir ve tercüme üç nüsha olarak yazılması ve bunun için ücretli iki kâtip istihdâmımükâvelenâmeîcâbından ise de zât-ı âlileriyle vâki’ olan müzâkerede şimdilik bir kâtiple iktifâ edilmesi takarrür etmiş ve ta’yin olunan kıt’adabeher forması yirmi sahife itibârıyle ve âyât-ı Kur’âniyye’ninharekeli nesih ve tercüme ve tefsirin rik’a hattı ile yazılmak ve hâk ve silintiden ‘ârî bulunmak şartıyla yirmi sahifelik bir formanın üç nüshası için yani beher altmış sahife için maktû’an yirmi lira ücret mukâbilindebunların nesih ve rik’a da hüsn ü hat ve ihtisâsıma’lûm bulunmuş olan dersi’âmdanMahmudBedreddin Efendi’ye yazdırılması lede’l-isti’zân 20 Nisan 1926 tarihinde tensîb-i sâmiinRiyâsetpenâhiye iktiran eylemiş olmakla ‘arz-ı keyfiyyet olunur Efendim.
24 Nisan 1926
Müessesât-ı Diniye Müdürü
Mehmed Saîd İmza