Tarım sektöründe insan faktörü tüm sektörlerde olduğu kadar önemlidir. Kırsal alanın temel şartları dikkate alındığında kırsal alanda değişim hızı genel olarak yavaştır ancak değişim hızını artırmak için önemli araçlar bulunmaktadır ve politika kararları söz konusu uygulamaları gerekçelendirerek düzenler. Tabi ki uzun dönemli hedeflere ulaşmak için söz konusu araçlar arasında eğitim ve yayım çalışmaları öne çıkmaktadır (Özçatalbaş, 2014) ve özel öneme sahiptir. Değişimin sosyo-ekonomik kalkınmayı gerçekleştirmeyi sağlamasına yönelik olarak bilinçli müdahalelere ve yönetime ihtiyaç bulunmaktadır
Şüphesiz her toplumda yenilikçiler (innovator) bulunmaktadır. Yenilikçilik günümüzde rakipler arasında rekabet avantajı sağlayan önemli kavramlar arasındadır. Esasen bireyin, içinde bulunduğu toplumun diğer üyelerine göre, yeni bir fikri erken benimseme derecesi, yenilikçilik olarak değerlendirilmektedir ve Rogers (2003)’a göre yenilikçiler; yeni fikirleri denemek ve yenilik getirmek için hazır bekleyen gönüllü kimselerdir ve bunların toplumdaki varlığı %3 kadardır. Yeniliklerin, teknolojilerin yayılma süreci bir belirsizlik azaltma süreci (an uncertainty reduction process) olarak ifade edilebilir ve yenilik(innovation) hakkında belirsizliği azaltmak içinse yeniliklerin beş temel özelliğinden yararlanılmaktadır. Bunlardan ilki olan yararlılık özelliği, ekonomik anlamda yeni teknolojinin eskisine oranla üreticiye daha fazla ekonomik kazanç getirmesiyle ilgilidir (Özçatalbaş ve Gürgen, 1998). Bu nedenle yeni teknolojinin uygulayıcıya sağlayacağı katkı ve fayda ikame edilecek olan teknolojiden daha ekonomik olmakla ilgilidir.
Tarımın Modernizasyonunda Dijital Teknoloji ve İnsan Kaynağı
Toplumdaki tüm bireylerin yenilikçi ve erken benimseyenler karakterinde olmaması tarımın modernizasyonu bakımından sistemli bir çalışmayı gerekli kılmaktadır. Kırsal alanda kısa-orta ve uzun vadeli değişimin ortaya çıkarılması yönünde; mevcut üretilmiş teknolojilerin etkin kullanımı kadar, Sanayi 4.0 ekosisteminde hayat bulan Tarım 4.0'ın uygun alanlarda benimsenerek yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır. Tabii burada dijital teknoloji uygulamaları için gerekli altyapının varlığı ve geliştirilmesi kadar önemli bir konu olarak, çiftçi kesimin değişim karşısındaki tutumu öne çıkmaktadır. Özellikle çiftçilerin yatırım yapma ve üretim uygulamalarını modernize etmede karşılaştığı finansal yetersizlikler sıkıntılar, yeni üretim araçlarını satın almadaki yetersizlikler ve krediye sınırlı erişim olması ve ayrıca işgücünün yaşlanmakta olması önemli sorunlar arasındadır. Bu çerçevede işgücünün dijital becerilerinin sınırlı olması nedeniyle teknolojilerin benimsenmesi için eğitime ek yatırımlar yapılması gerekli görülmektedir. Ayrıca, yeni teknolojilere yatırım yapma istekliliği ve kabiliyetindeki eşitsizlikler, bölgeler arasında üretim kabiliyetlerinde önemli boşluklara ve farklılıklara yol açacaktır (EC, 2017). Yine tedarik zinciri yönetimi konusu özellikle yeni çalışma biçimleri ve iş modellerinin geliştirilmesine yönelik olarak Endüstri 4.0 döneminde önemli çalışma alanları içerisinde yer alacaktır, almaktadır. İleri teknolojiler kullanan bir tarım işletmesi çok miktarda veri üretir ve söz konusu verilerin verimli kullanılması, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış verilerin işlenmesini gerektirir. Nesnelerin ve Hizmetlerin İnterneti (IoTS: Internet of Things and Services) platformlarını kullanarak tarımsal unsurların ve tedarik zinciri boyunca bulunan bileşenlerin bulut üzerinden bağlantısı önem kazanmaktadır. Esasen Nesnelerin ve Hizmetlerin İnterneti, fiziksel ve sanal dünya arasındaki boşlukları kapatmakta ve güncel ve kapsamlı bir gerçeklik anlayışına dayanan katma değerli servislerin oluşmasını sağlamaktadır(Braun ve ark., 2018). Ayrıca, lojistik gelişmelerin anlaşılması yeni çözümlemelerin ortaya çıkması ve uygulanması için, tarımsal tedarik zincirindeki paydaşlar arasındaki bağlantılar büyük önem taşımaktadır.